Blockchain tạm dịch tiếng Việt là Chuỗi khối. Bạn cứ hiểu nôm na là một Chuỗi có nhiều khối. Bạn cứ hình dung về một chuỗi gồm nhiều “khối thông tin của một bảng tính (excel) nào đó”.

Wikipedia (Trang thông tin, từ điển mở) định nghĩa Blockchain với đoạn đầu tiên là:

A blockchain, originally block chain, is a continuously growing list of records, called blocks, which are linked and secured using cryptography. (Links: https://vi.wikipedia.org/wiki/Blockchain)

Tôi tạm dịch: Một chuỗi-khối, từ gốc là chuỗi khối, là một danh sách liên tục tăng dần gồm các biên bản ghi chép, được gọi là các khối, được liên kết với nhau và được bảo mật thông tin bằng cách sử dụng mật mã.

Và đi kèm với Blockchain chúng ta có các cụm từ như: Công nghệ Blockchain (Blockchain Technology), Nền tảng Blockchain (Blockchain platform), Ứng dụng Blockchain (Blockchain Application), Dự án Blockchain (Blockchain Project).

Các công ty có các phần mềm (software), ứng dụng (application), nền tảng (platform) và tích hợp/phát triển công nghệ Blockchain vào mô hình có sẵn của mình… và khi triển khai, họ gọi đó là dự án Blockchain.

Ngoài ra Blockchain còn được hiểu là “Sổ cái” (Ledger – Trong lĩnh vực kế toán). Tại sao chúng ta gọi Blockchain là sổ cái?

Sổ cái xuất hiện trong lĩnh vực kế toán, kế toán là một bộ phận của doanh nghiệp, vậy bạn hãy hình dung một cách đơn giản nhất rằng bạn là chủ một cửa hàng hay hộ kinh doanh gia đình nhỏ, khi bạn bán hàng và tổng hợp bảng tính hóa đơn đầu ra, đầu vào thì bạn dùng quyển sổ để ghi chép, người ta gọi quyển số đó là Sổ cái và công việc đó của bạn gọi là Kế toán.

Công việc kinh doanh của bạn bắt đầu được mở rộng, có nhiều cửa hàng hơn, mỗi nơi có 1 người (kế toán) tổng hợp thông tin sổ sách, ghi chép hóa đơn, sau đó cuối ngày/tuần/tháng/quý/năm tổng hợp lại ở một quyển sổ chính thì quyển sổ chính đó gọi là Sổ Cái (“Cái” nghĩa là “Chính” trong Chính thức. Tại một số vùng người ta gọi con đường chính, to nhất là đường cái, từ địa phương).

Như vậy, vào cuối ngày/tuần/tháng/quý/năm bạn hoặc bất kì ai nhìn vào quyển Sổ Cái đó thì biết được cửa hàng/doanh nghiệp của bạn đã chi bao nhiêu, thu bao nhiêu, vào lúc nào… và biết được việc kinh doanh là lỗ hay lãi trong khoảng thời gian đó.

Nếu bạn không dùng sổ ghi chép thì bạn có thể dùng phần mềm máy tính và biến quyển sổ cái bằng giấy đó thành một phần mềm máy tính, và phần mềm đó có chức năng của một quyển sổ cái. Phần mềm giúp bạn tối ưu hiệu quả và năng suất làm việc. Một trong những phần mềm kế toán phổ biến nhất ở Việt Nam là Misa (http://www.misa.com.vn/).

Công việc kinh doanh thuận lợi và bạn xuất rất nhiều hoá đơn cho khách hàng, đối tác. Nhà nước đánh thuế bạn từ những hóa đơn và ngồi thu tiền của bạn mà không phải nỗ lực kinh doanh như bạn. Họ ngẫu nhiên có 10% cổ phần trên doanh thu của công ty bạn mà không lo nghĩ về vấn đề doanh nghiệp của bạn thua lỗ hay phá sản…

Dù thua lỗ bạn vẫn phải chia 10% doanh thu cho họ và nếu bạn phá sản thì họ tạm dừng thu tiền và bật chế độ chờ, khi nào bạn bắt đầu kinh doanh trở lại thì họ lại thu tiền.

Hãy lấy một ví dụ ở Việt Nam như sau:

Theo số liệu từ Tổng cục thống kê, doanh thu bán lẻ Việt Nam năm 2017 đạt 2,9 triệu tỉ đồng, tương đương 130 tỉ đô la Mỹ.

Đối với chỉ riêng ngành bán lẻ, nhà nước thu về 2,9 triệu tỉ đồng. Số đếm sẽ là: 2.900.000.000.000.000 đồng.

Và nhiều số 0 hơn nữa khi tổng hợp tất cả các ngành nghề.

Vấn đề xảy ra tiếp theo là, khi Nhà nước thu tiền quá nhiều và quá dễ dẫn đến nạn tham ô và tham nhũng của một số con người trực tiếp/gián tiếp quản lý số tiền đó.

Vì “quản lý” quá nhiều tiền trong tay và số tiền đến được quá dễ dàng, một số họ “đẻ” ra dự án để tiến hành chung chi, đục khoét túi tiền nhà nước của chúng ta, và không làm gì có lợi cho xã hội của chúng ta cả.

Khi làm việc thì một số họ chẳng phải đau đáu như chúng ta vì nếu thua lỗ thì họ lại tìm cách “sưu cao thuế nặng” doanh nghiệp của chúng ta. Thậm chí họ có thể in thêm tiền và tự vỗ béo các vấn đề thua lỗ của mình, còn bạn và khách hàng của bạn chịu thiệt vì lạm phát dâng cao…

Vấn đề của nhà nước cần làm là loại bỏ một số người/bộ phận tham ô, tham nhũng để làm trong sạch nhà nước của mình.

Ở một góc độ khác, một số chúng ta thấy không hề hài lòng về việc đó và thấy thật không công bằng, họ bắt đầu tìm cách trốn thuế, dưới mọi hình thức.

Cứ như thế, hệ thống tiền tệ cứ quay theo mô hình centralized và ở giữa là hệ thống ngân hàng, chịu sự quản lý của ngân hàng nhà nước (state bank)/ngân hàng trung ương/trung tâm (central bank)… và là cơ quan duy nhất có thể in và phát hành tiền nhằm cân bằng cán cân tài chính tiền tệ, mà theo họ, là chỉ mang tính lý thuyết.

Chúng ta gọi đó là mô hình kinh tế tập trung (centralized). Tạm hiểu như sau: Các hoạt động kinh doanh, hình thành nên nền kinh tế, của các doanh nghiệp, chịu sự quản lý từ một “trung tâm” là nhà nước.

… Hơn 2000 năm sau Công nguyên,

Satoshi Nakamoto, một người được cho là người Nhật, đã nhìn được vấn đề trên và quyết tâm tìm ra một mô hình kinh tế phi tập trung (decentralized). Trái ngược hoàn toàn với mô hình kinh tế centralized.

Đến tháng 01/2009, dựa vào thông tin trên whitepaper (Ở Việt Nam, người ta tạm dịch là: Sách trắng), ông tuyên bố đã phát minh ra nền tảng công nghệ Blockchain (Tạm dịch: Chuỗi-khối); cùng tiền tệ mã hoá (cryptocurrency) là Bitcoin với đơn vị tiền tệ là BTC sẽ tạo nên một mô hình kinh tế phi tập trung.

Tôi không đồng ý với cách dịch whitepaper là Sách trắng. Vì paper không có nghĩa là sách. Nếu là sách thì ông ý sẽ đưa ra khái niệm là Whitebook. Mà ở đây, paper có nghĩa là certificate (chứng thư) hoặc essay (bài luận)/thesis (luận văn) giống như “làm luận văn tiến sĩ”, công bố một công trình nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, chúng ta hiểu Whitepaper là một chứng thư công khai minh bạch về công trình khoa học (ở đây là khoa học công nghệ blockchain) và không thể sửa đổi nội dung chính.

Bạn hình dung một ví dụ minh hoạ không có thật như sau:

Một ngày thứ Tư đẹp trời, Jimmy Bùi – đang là Ph.D candidate (Ứng viên Tiến sĩ) ngành Kế hoạch hoá Nông thôn làm luận văn tiến sĩ và công bố một công trình nghiên cứu khoa học là “Tiếq việt mới 4.0 co qười Việt”.

Hội đồng khoa học duyệt cái “paper” là luận văn đó của Bùi. Bộ trưởng giáo dục lại là nhà nho thông thái, có bằng tiến sĩ tất nhiên là hiểu tầm tiến sĩ… nên chuẩn y cho áp dụng và tiến hành phổ cập rộng rãi. Như thế, nước ta trở nên đoàn kết hơn bao giờ hết: cả 54 dân tộc anh em nói chung một ngôn ngữ, viết chung một chữ viết: Tiếq Việt.

3 tháng sau văn đoàn nhân sĩ trí thức hồng hoa hội lên Facebook chửi Jimmy, còn bố mẹ bạn mắng bạn vì nhắn tin mà không hiểu gì. Bạn lên Facebook chửi đổng. Bạn bè của bạn bè của bạn trên Facebook tát nước theo mưa cùng chửi thề….

Sau 4 tháng áp lực dư luận, bạn thấy Jimmy Bùi lên báo xin lỗi… “Tôi sai rồi”, “Tôi sẽ nghiên cứu sau, tạm thời không áp dụng…”. Giật mình, bạn thốt lên “What the fock!”, và bạn cảm thấy bị “lừa đảo”… Bao nhiêu tiền của mua sách mới công cốc, đọc chả hiểu.

Giống như thể bạn đầu tư cryptocurrency với dự án có solution A, technology B ghi trong whitepaper, giờ bạn thấy họ làm C, Technology D hoặc không làm gì tức là không phải A, B như ban đầu… thì đích thị là lừa đảo. Bạn mua cryptocurrency của họ, sẽ là một đống “mã” mất hút trên Coinmarketcap. (https://coinmarketcap.com)

Như vậy Whitepaper của các dự án blockchain giống như những luận văn khoa học, chứng thư khoa học cùng mô hình hoạt động của nền tảng công nghệ, phương pháp áp dụng, mô thức kinh doanh… Nên dịch sát nghĩa thì phải là: Chứng thư trắng/Luận văn trắng.

Sau đây chúng ta thống nhất gọi Whitepaper là “whitepaper”.

Một thắc mắc nhẹ là tại sao ko gọi là bluepaper, greenpaper, greypaper, pinkpaper….?

Lý do đơn giản như sau: Mô hình decentralized nên mọi thông tin phải minh bạch. Bạn thấy chữ minh bạch có chữ “bạch” nghĩa là trắng… và trắng là white, ok? Tóm lại whitepaper với white là màu trắng chỉ sự trong sáng, trong sạch, thuần khiết, minh bạch.

Lý do tại sao Blockchain cùng cryptocurrency tạo nên một mô hình phi tập trung (decentralized):

Thứ nhất, “phi tập trung” với khả năng minh bạch (transparency):

Toàn bộ các bản sao lưu giao dịch được công khai minh bạch cho bất kì ai muốn biết/xem/theo dõi…

Satoshi theo đuổi một lý tưởng là: Nhà nước là đơn vị cần áp dụng công nghệ Blockchain đầu tiên rồi mới đến các doanh nghiệp công nghệ. Để những người dân, trả tiền cho công việc của họ và biết được họ làm gì khi nắm giữ nguồn tiền đó. Loại bỏ bộ phận tham ô, tham nhũng, làm cho nhà nước của chúng ta phát triển mạnh.

Bạn biết không, nếu nhà nước loại bỏ được một phần tham nhũng, tham ô thì GDP bình quân trên đầu người (Gross domestic product Per capita: Mức thu nhập bình quân trên đầu người) của chúng ta tăng cao lên ngay lập tức.

Giả sử, bạn có thể “in sao kê ngân hàng” của tất cả các tài khoản của nhà nước (Tạm hiểu: Nhà nước là “cơ quan chủ quản tập trung của các doanh nghiệp”), như vậy bạn biết được rằng tiền mà bạn nộp thuế, nhà nước sẽ dùng như thế nào.

Bạn thử tượng tượng rằng, bạn vào website của nhà nước, click vào các địa chỉ tài khoản công khai để scan (quét) thông tin giao dịch của từng ban ngành và biết được ngân sách nhà nước đã chi vào việc gì, một cách minh bạch, thì chắc chắn không thể xảy ra tình trạng tham nhũng, tham ô được.

(Tạm hiểu: Tình trạng tham nhũng, tham ô thường được bắt nguồn từ đường dây hối lộ, một động thái được diễn ra khi chỉ 2 đối tượng biết mà không một đối tượng thanh tra thứ 3 nào dòm ngó, kiểm soát đối chiếu được.)

Khi ứng dụng công nghệ blockchain nói trên thì khó có thể, hầu như không, xảy ra tình trạng trên được… vì 100% các giao dịch trên blockchain network (mạng lưới blockchain) là transparency.

Hai câu hỏi so sánh đối kháng được đặt ra như sau:

Bạn có thể tự mình in sao kê các tài khoản ngân hàng truyền thống của nhà nước được không? 

– Không thể.

Nếu nhà nước áp dụng công nghệ Blockchain thì bạn có thể “in sao kê” bất kì giao dịch nào của các tài khoản nhà nước được không?

– 100% Có thể. Và như vậy bạn luôn biết được, dù chỉ 1 đồng nộp thuế, ngân sách nhà nước sẽ đi về đâu, đang ở đâu.

Vì đặc điểm thứ nhất của Blockchain là phi tập trung, nên không một ai điều khiển chi phối (manipulate) chúng cả. Khi không một ai chi phối hệ thống đó thì mọi thứ phải được minh bạch là hoàn toàn logic.

Như vậy nhờ vào công nghệ Blockchain với đặc tính minh bạch, tạo nên một sự quản lý phi tập trung là hoàn toàn hợp lý, kể cả khi kết hợp với mô hình centralized hiện tại.

Thứ hai, “phi tập trung” với khả năng ẩn danh (anonymous):

Bởi vì 100% giao dịch từ 100% tài khoản trên một mạng lưới Blockchain là minh bạch, nên các thông tin chủ sở hữu là ẩn danh. Điều này nghe có vẻ mâu thuẫn với nội dung ở trên. Nhưng tự nhiên phải xảy ra đặc tính như vậy mới tạo nên sự minh bạch 100%, tạo nên mô hình phi tập trung được.

Khi toàn bộ 100% các giao dịch trên toàn hệ thống/mạng lưới là minh bạch rồi thì chúng ta không cần quan tâm ai là chủ sở hữu của các tài khoản đó nữa. Hạn chế mọi rủi ro vật lý cho người nắm giữ tài sản. Chúng ta chỉ cần biết là có n tài khoản “ví” hiện hữu trên blockchain network đó. Và chúng ta có thể xem toàn bộ giao dịch, số dư của n địa chỉ “ví” đó theo nghĩa đen.

Bạn hình dung một ví dụ như sau:

Giả sử cả thế giới này thu bé lại bằng Việt Nam và cả Việt Nam này thu bé lại vừa bằng toà chung cư của bạn, nơi có 100 hộ dân, mỗi hộ dân có 4 người. Như vậy tổng cộng có 396 người là hàng xóm của bạn. Có 50 hộ kinh doanh và còn lại là “người dân lao động”. Cả nước bầu ra 10 người lãnh đạo, điều hành (tức là mô hình centralized). Không thể nào thoát khỏi mô hình centralized được, vì một nhóm thì cần lãnh đạo, còn một quốc gia thì cần một nhà nước.

Bây giờ, kết hợp áp dụng blockchain và xây dựng mô hình decentralized. Cả 400 con người đều nộp thuế. Và bất cứ ai đều có thể nắm giữ sổ cái của nhà nước, tức là của 10 người đó. Nên họ làm gì cho cộng đồng chung cư của bạn là bạn nắm được ngay… Họ có chi tiêu đúng đắn cho việc xây dựng và phát triển cộng đồng chung cư của bạn không là bạn biết được ngay.

Tôi lấy ví dụ một nhà nước với số lượng nhỏ để bạn hình dung. Tóm lại, bạn cứ tưởng tượng rằng, với blockchain, bạn có thể biết được sổ cái của tất cả mọi người nhưng không biết được cái nào là của ai cả.

Không ai biết ai đang giữ bao nhiêu tiền, tuy rằng sổ cái của mỗi người trong cộng đồng là hiện hữu trước mặt. Dù bạn muốn cướp của người khác thì bạn không có cơ sở nào chắc chắn là cướp đúng người cả.

Và bạn có thể nắm giữ toàn bộ sổ cái của toàn bộ các cơ quan đoàn thể mà do số đông có bạn bầu/lập ra.

Có thể là doanh nghiệp, có thể là nhà nước của bạn. Còn đối với các cá nhân khác? Bạn cần biết để làm gì?
Bạn muốn giàu hơn, hãy làm việc tốt hơn… đại để là thế.

Có câu hỏi quan ngại đặt ra là, như vậy sẽ không tránh khỏi vấn đề “rửa tiền” nếu các chủ tài khoản là ẩn danh?

• Trả lời: Làm gì tồn tại vấn đề “rửa tiền” trên đời này được nữa khi không có nạn tham ô, tham nhũng? Bạn không thể rửa tiền được vì không có tồn tại nạn tham ô tham nhũng.

Câu hỏi đặt ra tiếp theo là, thế còn hoạt động tài trợ cho các tổ chức khủng bố?

• Trả lời: Sở dĩ có khủng bố là vì tồn tại sự bất công, khi mọi thứ công khai minh bạch thì sẽ hạn chế tối thiểu sự bất công nhất có thể. Tình trạng khủng bố sẽ bị giảm thiểu tối đa nhất có thể, những vẫn tồn tại, tất nhiên rồi, vì như thế mới là xã hội, không bao giờ chúng ta có được 100% sự đồng thuận từ toàn bộ con người… Lúc này nhà nước và quân đội chắc chắn sẽ làm rất tốt vai trò chức năng của mình.

Một số nước tiên tiến áp dụng chế độ lương thưởng rất cao cho các nhân viên nhà nước với mong muốn họ không cần phải tham ô tham nhũng mà vẫn đảm bảo nguồn lực tài chính gia đình, để làm tốt công việc của mình, mang lại sự công bằng cho mọi người… Nhưng nạn tham ô tham nhũng vẫn xảy ra, vì không công khai minh bạch 100% các giao dịch… Chỉ cần có 1% hoặc 0,1% không minh bạch là dẫn đến sự bất bình đẳng, bất công…

Thứ ba, “phi tập trung” với khả năng phát hành tiền tệ mã hóa (cryptocurrency issuen):

Với 02 khả năng trên của công nghệ blockchain, để hoàn thiện mô hình phi tập trung một cách hoàn thiện nhất, nền tảng blockchain cho phép tất cả mọi người, bất kì ai đều có thể phát hành một đơn vị tiền tệ riêng cho mình. Nếu chưa thì bạn cũng có thể làm việc đó ngay bây giờ, với điều kiện là bạn biết ngôn ngữ lập trình.

Còn nếu không biết? Hãy hợp tác với/thuê các kỹ sư lập trình.

Vấn đề đặt ra là, khi bạn phát hành đồng tiền mã hóa của bạn ra thì ai đồng ý dùng chúng? Đó là vấn đề của người phát hành tiền tệ. Họ phải xây dựng được cộng đồng mua chúng và sử dụng chúng.

Hiện tại Bitcoin có giá trị khoảng 8116 USD (Vào lúc 19h57,ngày 17/04/2018). Giả sử 100% những ai đang nắm giữ bitcoin bán tháo hết toàn bộ số lượng bitcoin mình có thì giá trị tiền tệ đồng Bitcoin sau đó sẽ trở về 0 USD khi không còn ai mua chúng nữa (cho mục đích sử dụng… trong tương lai…).

Giả sử, tôi chuẩn bị phát hành 1 cryptocurrency và nếu sau khi phát hành chúng, không có một ai mua để sử dụng (trong tương lai) chúng cả. Lúc đó đồng tiền mã hóa của tôi sẽ có giá trị bằng 0 USD.

Tác giả Mr. Nguyễn Việt Hùng

Có thể bạn chưa biết:

DVMS chuyên:
- Tư vấn, xây dựng, chuyển giao công nghệ Blockchain, mạng xã hội,...
- Tư vấn ứng dụng cho smartphone và máy tính bảng, tư vấn ứng dụng vận tải thông minh, thực tế ảo, game mobile,...
- Tư vấn các hệ thống theo mô hình kinh tế chia sẻ như Uber, Grab, ứng dụng giúp việc,...
- Xây dựng các giải pháp quản lý vận tải, quản lý xe công vụ, quản lý xe doanh nghiệp, phần mềm và ứng dụng logistics, kho vận, vé xe điện tử,...
- Tư vấn và xây dựng mạng xã hội, tư vấn giải pháp CNTT cho doanh nghiệp, startup,...

Vì sao chọn DVMS?
- DVMS nắm vững nhiều công nghệ phần mềm, mạng và viễn thông. Như Payment gateway, SMS gateway, GIS, VOIP, iOS, Android, Blackberry, Windows Phone, cloud computing,…
- DVMS có kinh nghiệm triển khai các hệ thống trên các nền tảng điện toán đám mây nổi tiếng như Google, Amazon, Microsoft,…
- DVMS có kinh nghiệm thực tế tư vấn, xây dựng, triển khai, chuyển giao, gia công các giải pháp phần mềm cho khách hàng Việt Nam, USA, Singapore, Germany, France, các tập đoàn của nước ngoài tại Việt Nam,…

Quý khách xem Hồ sơ năng lực của DVMS tại đây >>

Quý khách gửi yêu cầu tư vấn và báo giá tại đây >>

Có thể bạn quan tâm:

Quản lý thu chi kinh doanh, tài chính cá nhân,... trên điện thoại và máy tính bảng.

Đầy đủ tính năng cần thiết và dễ dàng sử dụng. Dùng miễn phí nhưng an toàn tuyệt đối!

Quản lý thu chi kinh doanh.
Quản lý thu chi bán hàng online.
Quản lý thu chi cửa hàng.
Quản lý vay nợ, trả nợ.
Quản lý thanh khoản hợp đồng.
Quản lý tài chính cá nhân.
Quản lý tài chính hộ gia đình.
Quản lý tài khoản tiền mặt, tài khoản ngân hàng.
An toàn, không sợ bị lộ dữ liệu tài chính.
Dễ dàng thao tác mọi lúc mọi nơi.

* Ứng dụng của chúng tôi hoàn toàn miễn phí, chạy offline, trên ứng dụng chỉ có banner quảng cáo nhỏ của Google. Chúng tôi không thu thập dữ liệu người dùng, không cài cắm các phần mềm độc hại, không gây tốn pin,...

• Các nền tảng công nghệ hỗ trợ cho KHỞI NGHIỆP và CHUYỂN ĐỔI SỐ tiết kiệm, hiệu quả,...
• 5 lý do sở hữu một ứng dụng di động là cần thiết đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
• Hệ thống điều hành, tìm gọi và quản lý xe sử dụng công nghệ mới
• Khắc phục lỗi đăng nhập Windows 10, không thể login vào Windows 10
• Mạng xã hội là gì? Hiểu đầy đủ nhất về mạng xã hội
• IoT là gì? ứng dụng của IoT trong cuộc sống hiện đại
• Hướng dẫn cài ứng dụng, phần mềm cho Android trực tiếp bằng tập tin APK
• Ứng dụng bán hàng trên smartphone, smart TV, mạng xã hội...
• 100 Website đặt backlink miễn phí chất lượng
• Platform là gì?
• Cách đổi tên thiết bị Android
• Hệ thống order chuyên nghiệp cho quán ăn, cafe, nhà hàn
• Thông tin Du Lịch có ngay trong túi mọi người
• Phân hệ Quản lý Đội xe (Fleet Management) trong một hệ thống ERP thường có gì?
• Giải pháp cho dịch vụ bác sĩ gia đình
• Hệ thống chấm công từ xa thông minh SAttendance và hệ thống định vị STracking
• Phòng khám, bệnh viện thông minh
• Bác sĩ gia đình, chăm sóc sức khỏe tại nhà
• Kinh doanh vé xe, đặt vé xe, vé máy bay trên smartphone, Smart TV, Mạng xã hội
• Tìm bất động sản, tìm nhà đất, tìm phòng theo mô hình uber trên smartphone
• App hẹn lịch chăm sóc sắc đẹp, book vé spa, massage
• STracking ứng dụng chấm công nhân viên làm các công việc ngoài văn phòng công ty
• Nhà thuốc, dược trên smartphone và tablet
• VIP Finance Hệ Sinh Thái phân tích đánh giá cổ phiếu, trái phiếu, thị trường vàng, thị trường forex