Tài sản thông minh

Blockchain có thể được sử dụng cho bất kỳ hình thức đăng ký tài sản, kiểm kê, và giao dịch trao đổi, bao gồm mọi lĩnh vực tài chính, kinh tế, và tiền; tài sản hữu hình (tài sản vật chất); và các tài sản vô hình (phiếu bầu, ý tưởng, danh tiếng, ý định, dữ liệu về sức khoẻ và thông tin).

Sử dụng công nghệ Blockchain, sẽ mở ra nhiều lớp chức năng ứng dụng trên tất cả các phân đoạn của kinh doanh liên quan đến tiền, thị trường và các giao dịch tài chính. Tài sản được mã hoá bởi Blockchain sẽ trở thành tài sản thông minh, có thể giao dịch thông qua hợp đồng thông minh.

Khái niệm chung về tài sản thông minh là khái niệm về giao dịch tất cả các tài sản trong các mô hình dựa trên Blockchain. Tài sản có thể là tài sản hữu hình trên thế giới như nhà, xe hơi, xe đạp hoặc máy tính hoặc tài sản vô hình như cổ phần, sự đặt chỗ trước hoặc bản quyền (ví dụ: sách, âm nhạc, hình minh họa và mỹ thuật kỹ thuật số).

Một ví dụ về việc sử dụng Blockchain để kiểm soát và chuyển giao các tác phẩm nghệ thuật hạn chế là Swancoin, nơi có 121 tác phẩm nghệ thuật trên thế giới, được làm bằng gỗ dán được đánh bóng với cỡ 30 x 30 cm, có thể mua và chuyển qua Bitcoin Blockchain.

Bất kỳ tài sản nào cũng có thể được đăng ký trong Blockchain, và do đó quyền sở hữu của nó có thể được kiểm soát bởi bất cứ ai có khóa cá nhân. Sau đó chủ sở hữu có thể bán tài sản bằng cách chuyển khóa cá nhân sang bên kia. Tài sản thông minh là tài sản mà quyền sở hữu của nó được kiểm soát qua blockchain, sử dụng hợp đồng theo luật hiện hành.

Ví dụ, một hợp đồng thông minh đã được thiết lập trước có thể tự động chuyển quyền sở hữu của một chiếc xe từ công ty tài chính cho chủ sở hữu cá nhân khi tất cả các khoản vay thanh toán đã được thực hiện (như được tự động xác nhận bởi các hợp đồng thông minh khác dựa trên Blockchain).

Tương tự, lãi suất thế chấp có thể được đặt lại tự động cho một hợp đồng thông minh khác dựa trên Blockchain, tham chiếu với một trang web hoặc đã được xác định và hợp đồng được mã hóa, hoặc yếu tố dữ liệu để có được mức lãi suất cho một số ngày trong tương lai.

Ý tưởng chính của tài sản thông minh là kiểm soát quyền sở hữu và quyền truy cập vào một tài sản bằng cách đăng ký nó như là một tài sản kỹ thuật số trên Blockchain và truy cập vào khoá cá nhân. Trong một số trường hợp, các tài sản vật lý trên thế giới có thể được kiểm soát một cách nghiêm ngặt bằng Blockchain.

Điện thoại thông minh có thể mở khóa dựa trên sự xác nhận lại danh tính số của người dùng được mã hóa trong Blockchain. Các cánh cửa của tài sản vật chất như xe cộ và nhà cửa có thể là “giải pháp thông minh” – thông qua công nghệ nhúng (ví dụ: mã phần mềm, cảm biến, mã QR, các thẻ nhận dạng NFC, định vị trong nhà iBeacon, truy cập Wi-Fi,…) để truy cập có thể được kiểm soát trong thời gian thực khi người dùng tìm kiếm mã truy cập xuất hiện trên hardware hay software token riêng của mình để khớp với tài sản.

Đoạn mã được sinh ra ngẫu nhiên, không được định sẵn, khi người dùng gửi một yêu cầu truy cập trong một thời gian thực, hợp đồng thông minh Blockchain có thể gửi một cơ chế truy cập hoặc mã ngẫu nhiên đến tài sản vật lý hoặc ví điện tử của người dùng, chẳng hạn như mã QR dùng một lần để mở một chiếc xe cho thuê hoặc phòng khách sạn.

Công nghệ Blockchain cung cấp khả năng tái tạo cách xác minh nhận dạng và truy cập an toàn theo những cách tinh vi hơn, linh hoạt hơn và hướng đến nhu cầu thời gian thực hơn hiện có thể, tích hợp các công nghệ phần cứng thế giới với các công nghệ phần mềm dựa trên Internet kỹ thuật số.

Tài sản thông minh giao dịch với Blockchain là một khái niệm hoàn toàn mới. Chúng ta chưa từng có quyền sở hữu tài sản được xác định theo mật mã mà được tự thực thi bằng mã. Mã này tự được thực thi bởi cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo nghĩa nó ràng buộc hoạt động dựa trên mã nguồn và không thể đi chệch hướng.

Việc chuyển nhượng tài sản được xác định trong mã chỉ có thể xảy ra khi tài sản đã được mã hóa. Tài sản thông minh dựa trên Blockchain do đó xem xét khả năng của các hệ thống quản lý tài sản không tín nhiệm phân tán rộng khắp cũng như các tài sản mã hoá đã được kích hoạt. Có thể có những ý nghĩa lớn đối với toàn bộ lĩnh vực luật sở hữu – hoặc sự đơn giản hóa tuyệt vời trong quyền sở hữu tài sản, có thể được ghi lại trên chính tài sản:

Cho vay không tín nhiệm

Tính năng các mạng không tín nhiệm của công nghệ blockchain là một yếu tố then chốt trong phạm vi của hợp đồng thông minh và tài sản thông minh. Làm cho tài sản thông minh cho phép nó được giao dịch với ít sự tín nhiệm hơn nhiều.

Điều này làm giảm gian lận và chi phí cho bên thứ ba, nhưng quan trọng hơn là tạo ra một lượng giao dịch lớn hơn nhiều mà bình thường sẽ không bao giờ xảy ra, bởi vì các bên không cần phải biết và tin tưởng lẫn nhau.

Ví dụ, nó cho phép người lạ cho bạn vay tiền qua Internet, lấy tài sản thông minh của bạn làm tài sản thế chấp, khiến việc cho vay trở nên cạnh tranh hơn và do đó tín dụng rẻ hơn. Hơn nữa, có khả năng các hợp đồng thông minh được thực hiện trong các mạng không tín nhiệm có thể khiến các tranh chấp được giảm đi đáng kể.

Các tranh chấp hợp đồng ở Hoa Kỳ (44%) và Vương quốc Anh (57%) là loại tranh chấp tố tụng lớn nhất, giờ đây có thể tránh được với độ chính xác cao hơn khi đưa ra các thoả thuận, với các cơ chế thực thi tự động. Liên quan đến điều này, nhà khai phá Blockchain, Bitcoin và các hợp đồng thông minh Nick Szabo đã chỉ ra, là vấn đề chung về việc ra quyết định sai lầm/phi lý trí của con người, có thể được cải thiện với các cơ chế tự động như các hợp đồng thông minh.

Colored Coins

Một trong những triển khai đầu tiên của tài sản thông minh trên blockchain là Colored coins. Một số Bitcoin được “gắn màu” hoặc “gắn thẻ” tương ứng với một tài sản hay một tổ chức phát hành cụ thể thông qua trường ghi nhớ giao dịch trong một giao dịch Bitcoin. Ý tưởng này giống như đưa ai đó một tờ 1 USD với tờ giấy nợ cho một tài sản khác (ví dụ: một chiếc ô tô) được viết trên đó.

Do đó, một số Bitcoin được mã hóa một tài sản khác có thể được giao dịch an toàn với Blockchain. Mô hình này vẫn cần một sự tin tưởng – trong trường hợp này, rằng tài sản được chỉ định trong trường ghi nhớ sẽ được triển khai như đã thỏa thuận. Do đó, Colored coins được sử dụng trong một cộng đồng nhất định, cung cấp điểm tích lũy hoặc những token để biểu thị một loạt các hàng hóa, dịch vụ vật lý và kỹ thuật số.

Ý tưởng cơ bản là: Colored coins là những đồng Bitcoin được đánh dấu bằng một số tính chất nhất định để phản ánh các tài sản kỹ thuật số hoặc tài sản vật lý nhất định, giúp cho các giao dịch phức tạp hơn có thể được thực hiện với Blockchain. Các giao dịch có thể là trao đổi tài sản, cũng như tiến hành các hoạt động khác nhau trong cộng đồng, chẳng hạn như bỏ phiếu, xếp hạng và bình luận trên diễn đàn.

Hợp đồng thông minh

Một khái niệm chung về các hợp đồng thông minh dựa trên Blockchain nổi lên từ cuộc thảo luận về tài sản thông minh. Trong phân tầng của Blockchain, hợp đồng hoặc hợp đồng thông minh có nghĩa là các giao dịch Blockchain vượt ra khỏi các giao dịch tiền tệ mua/bán đơn giản và có thể có nhiều hướng dẫn sâu hơn gắn liền với chúng.

Trong một định nghĩa chính thức hơn, một hợp đồng là một phương pháp sử dụng Bitcoin để hình thành các thỏa thuận với con người thông qua Blockchain. Hợp đồng theo nghĩa truyền thống là một thỏa thuận giữa hai bên hoặc nhiều hơn để làm hoặc không làm điều gì đó để đổi lấy cái gì khác.

Mỗi bên phải tin tưởng bên kia để hoàn thành nghĩa vụ của mình. Hợp đồng thông minh có cùng một loại thỏa thuận để hành động hoặc không hành động, nhưng chúng loại bỏ sự cần thiết cho một sự tin tưởng giữa các bên. Điều này là bởi vì một hợp đồng thông minh được xác định bởi mã và được thực thi (hoặc được thi hành) bởi mã, tự động mà không theo chủ ý của một ai. Trong thực tế, ba yếu tố của hợp đồng thông minh làm cho chúng khác biệt là tự chủ, tự cung tự cấp và phân cấp.

Tự chủ nghĩa là sau khi nó được đưa ra và chạy, hợp đồng và yếu tố khởi đầu của nó không cần tiếp xúc gì thêm.

Thứ hai, các hợp đồng thông minh có thể tự cung tự cấp về khả năng sắp xếp các nguồn lực – tức là huy động vốn bằng cách cung cấp dịch vụ hoặc phát hành vốn cổ phần và sử dụng các nguồn lực cần thiết, chẳng hạn như năng lực xử lý hoặc lưu trữ.

Thứ ba, các hợp đồng thông minh phân cấp ở chỗ chúng không tồn tại trên một máy chủ tập trung duy nhất; chúng được phân phối và tự thực hiện trên các node mạng.

Ví dụ điển hình được sử dụng để chứng minh hợp đồng thông minh dưới dạng mã thực hiện một cách tự động là một máy bán hàng tự động. Không giống như một người, mỗi máy bán hàng tự động hoạt động theo thuật toán; cùng một tập lệnh được theo sau mỗi lần trong mọi trường hợp.

Khi bạn nhét tiền vào và thực hiện một lựa chọn, một sản phẩm được đưa ra. Không có khả năng rằng, máy thấy không thích tuân thủ hợp đồng hôm nay, hay chỉ tuân thủ một phần (miễn là nó không bị hỏng). Một hợp đồng thông minh tương tự như vậy, không thể không thực hiện mã định trước.

Như Lessig nhắc nhở chúng ta, “mã là luật”, nghĩa là mã sẽ thực hiện mà không có vấn đề gì cản trở. Điều này có thể là tốt hoặc xấu tùy thuộc vào tình hình; dù thế nào thì đó là một loại trạng thái mới trong xã hội, đòi hỏi một khoảng thời gian thích ứng dài nếu các hợp đồng thông minh dựa trên Blockchain đang trở nên phổ biến.

Có rất nhiều cân nhắc được đưa ra bởi các hợp đồng thông minh và hệ thống các tài sản mã hoá được kích hoạt liên quan đến việc chúng ta sẽ cần có một bộ luật và quy định mới phân biệt giữa các hợp đồng mã hóa ràng buộc về mặt kỹ thuật và các hợp đồng ràng buộc về mặt pháp lý của chúng ta một cách linh hoạt hơn.

Tuân thủ hay vi phạm hợp đồng dựa trên sự quyết định của con người chỉ có thể xảy ra khi các hợp đồng không dựa trên Blockchain hoặc không phải là bất kỳ loại hợp đồng dựa trên mã nào. Hơn nữa, hợp đồng thông minh không chỉ ảnh hưởng đến hợp đồng pháp luật, mà còn rộng hơn nữa là khái niệm về hợp đồng xã hội (khế ước xã hội) trong xã hội.

Chúng ta cần xác định và định rõ loại hợp đồng xã hội mà chúng ta muốn với “luật mật mã”, mã thực thi tự động, với khả năng không thể bị cản trở. Bởi vì gần như không thể thi hành các hợp đồng thông minh với luật như khi hợp đồng đã được ban hành (ví dụ, một mã phân quyền chạy, sau đó thực tế là khó kiểm soát, điều chỉnh hoặc kiện đòi bồi thường thiệt hại), khung pháp lý sẽ bị đẩy xuống mức của hợp đồng.

Điểm cuối cùng không phải là sự vô luật pháp và vô chính phủ, mà các khuôn khổ pháp lý sẽ trở nên chi tiết và cá nhân hóa với tình hình. Các bên đồng ý với hợp đồng có thể chọn một khung pháp lý để được đưa vào mã.

Có thể có nhiều khuôn khổ pháp lý đã được biết, được kiểm tra, “vào khuôn khổ” tương tự như Giấy phép bản quyền miễn phí công chúng, như vậy người dùng chọn một khuôn khổ pháp lý là một tính năng của một hợp đồng thông minh. Do đó, có thể có một loạt các khuôn khổ pháp lý, giống như việc có thể có một loạt các loại tiền tệ.

Hợp đồng không biến bất cứ điều gì mà trước đây không thể thành có thể; mà thay vào đó, chúng cho phép các vấn đề phổ biến được giải quyết theo một cách đơn giản hơn, giảm thiểu sự cần thiết phải tin tưởng lẫn nhau. Tối thiểu hóa sự tin tưởng thường làm cho mọi việc trở nên thuận tiện hơn bằng cách đưa phán đoán của con người ra khỏi phương trình, từ đó cho phép tự động hóa hoàn toàn.

Một ví dụ về một hợp đồng thông minh cơ bản trên Blockchain là một món quà chính thức được thừa kế trong ngày sinh nhật thứ mười tám của đứa cháu hoặc ngày ông bà qua đời. Một giao dịch có thể tạo ra mà được giữ lại trên Blockchain và không được thực hiện cho đến khi một số sự kiện trong tương lai được kích hoạt, hay đến một thời gian hay sự kiện nhất định.

Để thiết lập điều kiện đầu tiên – người cháu sẽ nhận thừa kế khi 18 tuổi – chương trình đặt ngày bắt đầu giao dịch, bao gồm việc kiểm tra xem giao dịch đã được thực hiện chưa. Để thiết lập điều kiện thứ hai, một chương trình có thể được viết để quét các cơ sở dữ liệu đăng ký khai tử trực tuyến, cáo phó trực tuyến hoặc một số loại thông tin từ hệ quản trị cơ sở dữ liệu nào khác, xác nhận rằng ông bà đã qua đời.

Khi hợp đồng thông minh xác nhận cái chết, nó có thể tự động gửi quỹ. Cuốn sách khoa học viễn tưởng Daemon của tác giả Daniel Suarez đã thực hiện chính xác các loại hợp đồng thông minh này, có hiệu lực ngay sau cái chết của một nhân vật.

Một trường hợp sử dụng hợp đồng thông minh khác là thiết lập các thanh toán tự động cho đặt cược (như lệnh giới hạn trên thị trường tài chính). Một chương trình hoặc một hợp đồng thông minh có thể được viết để phát hành một thanh toán khi một giá trị cụ thể của một món hàng trao đổi nhất định được kích hoạt, hoặc khi một điều gì đó xảy ra trong thế giới thực (ví dụ: tin tức về người chiến thắng trong trận đấu thể thao hay một số loại tin tức nào đó).

Hợp đồng thông minh cũng có thể được triển khai trong các hệ thống cam kết như Kickstarter. Cá nhân thực hiện các cam kết trực tuyến được mã hoá trong một blockchain, và một khi mục tiêu gây quỹ của doanh nghiệp là đạt được, chỉ đến khi đó các quỹ Bitcoin mới được gửi đến từ ví của các nhà đầu tư.

Không có giao dịch nào được đưa ra cho đến khi nhận được tất cả các khoản quỹ. Hơn nữa, ngân sách, chi tiêu, và tỷ lệ chi vượt quỹ của doanh nghiệp có thể được theo dõi bởi các giao dịch rút ra sau đó từ địa chỉ Blockchain mà nhận được nguồn tiền gây quỹ đó.

Chú thích

Hardware Token: có thể hiểu đơn giản đây là một thiết bị di động như USB, mỗi lần bấm vào token sẽ được cấp một mật khẩu sử dụng một lần.

– Software Token: là phần mềm được cài đặt trên các thiết bị như điện thoại di động, máy tính bảng, máy vi tính, để cung cấp mật khẩu sử dụng một lần khi sử dụng các ứng dụng trực tuyến.